Đà Nẵng không chỉ hấp dẫn khách du lịch bởi những cảnh đẹp thiên nhiên hùng vĩ, mà còn bởi sự thân thiện và cởi mở của người dân địa phương. Sở dĩ, sự hiếu khách của người Đà Nẵng đến từ truyền thống và nét văn hóa đặc trưng. Một chuyến đi đến các làng nghề truyền thống của thành phố sẽ mang đến những trải nghiệm thú vị. Do đó, giúp du khách hiểu hơn về con người và mảnh đất nơi đây. Hãy cùng Khamphadanang.vn khám phá nét đẹp của làng chiếu Cẩm Nê Đà Nẵng nhé.
Làng chiếu Cẩm Nê Đà Nẵng
MỤC LỤC
Giới thiệu làng chiếu Cẩm Nê Đà Nẵng
Vị trí địa lý của làng chiếu Cẩm Nê
Từ trung tâm thành phố, di chuyển thêm khoảng 14 kilomet về hướng Tây Nam, du khách sẽ đến được làng chiếu Cẩm Nê Đà Nẵng. Làng nghề truyền thống này thuộc xã Hòa Tiến, huyện Hòa vang, thành phố Đà Nẵng. Sông Cẩm Lệ khi chảy qua địa phận xã Hòa Tiến, đã bồi đắp nên một vùng đồng bằng màu mỡ. Từ đó, làng chiếu Cẩm Nê được hình thành trong điều kiện thuận lợi về thổ nhưỡng.
Nguồn gốc của làng chiếu Cẩm Nê
Là một làng nghề truyền thống của Đà Nẵng nhưng làng chiếu Cẩm Nê lại xuất phát từ vùng đất Thanh Hóa. Dựa theo lời kể của những người lớn tuổi trong làng, nghề chiếu có nguồn gốc từ Hằng Hóa, Thanh Hóa.
Vào thế kỷ mười lăm, sau khi giành chiến thắng tại Chiêm Thành, vua Lê Thánh Tôn sáp nhập thành Đồ Bàn vào Quảng Nam – Đà Nẵng. Cũng chính lúc đó, sự giao thoa đã mang nghề chiếu đến với làng chiếu Cẩm Nê.
Sau bao nhiêu biến cố lịch sử đã xảy ra, làng chiếu Cẩm Nê vẫn tồn tại bền bỉ. Dù cho bị bao cuộc chiến tranh tàn phá khiến người dân phải ly tán hay sự cạnh tranh khốc liệt khi chiếu chất liệu nilon xuất hiện. Thậm chí sự khan hiếm, thiếu hụt cây cói chiếu thường xuyên xảy ra. Và cả những người đã bỏ làng đi kiếm sống nơi xa. Sau cùng, với sự kiên trì và tình yêu đối với truyền thống, những người ở lại vẫn giữ được nét văn hóa địa phương của mình.
Làng chiếu Cẩm Nê ở Đà Nẵng có gì độc đáo?
Công đoạn nhuộm màu và phơi khô sợi lác trước khi mang vào dệt chiếu. Vào thời nhà Nguyễn, chiếu hoa của làng chiếu Cẩm Nê Đà Nẵng đã từng được hiện diện trong các hội triều. Đồng thời, cũng vào khoảng thời gian này, các nghệ nhân của làng đã từng được các triều đại vua sắc phong và ban thưởng. Vậy điều gì làm nên nét độc đáo của chiếu Cẩm Nê?
Bìa chiếu
Điều đầu tiên có thể dễ dàng nhận thấy chính là chất lượng của bìa chiếu Cẩm Nê. So với các sản phẩm chiếu khác, bìa chiếu ở đây dày hơn. Đồng thời, nghệ nhân thường rất cẩn thận khi chọn sợi và dệt để đảm bảo bìa chiếu bền và êm lưng. Đây là kỹ thuật rất riêng chỉ có người làm chiếu ở Cẩm Nê mới có thể thực hiện được.
Hoa văn trên chiếu
Có hai loại chiếu chủ yếu do người Cẩm Nê dệt nên. Đó là chiếu trơn và chiếu hoa.
Hoa văn trên chiếu Cẩm Nê
Chiếu trơn
Chiếu trơn là loại chiếu được làm từ sợi nguyên gốc. Không có công đoạn tẩy hoặc nhuộm màu đối với sợi lác này. Sợi lác thường đợi phơi khô vừa đủ để có thể ửng lên màu xanh. Sau khi dệt xong, chiếu sẽ được đem đi phơi nắng. Đó cũng chính là nguyên nhân vì sao chiếu trơn thường láng bóng. Hơn nữa, tác dụng của ánh nắng giúp sợi lác và đay giòn hơn.
Những phần thừa ra cũng vì thế mà dễ cắt đi. Sợi lác trơn thường dài và nhỏ mới có thể làm nên sản phẩm đẹp. Những chiếc chiếu trơn làm từ sợi lác to và chắp nối thường có giá bán rẻ hơn rất nhiều bởi chất lượng không tốt bằng.
Chiếu hoa
Loại thứ hai là chiếu hoa, chiếu hoa ở làng chiếu Cẩm Nê Đà Nẵng được làm rất công phu và tỉ mỉ. Những hoa văn trên chiếu, khác với làng chiếu khác, không phải được dùng khuôn để in lên.
Trên thực tế, những hoa văn đó được sắp xếp lúc dệt mà hình thành. Sợi lác được lựa chọn phải đủ tiêu chuẩn để có thể chịu được các công đoạn tẩy và nhuộm màu. Sau đó được phơi khô và dùng để dệt chiếu hoa. Người cầm khổ dệt chiếu đóng vai trò rất quan trọng trong việc sắp xếp hoa văn sản phẩm.
Ngoài ra, sự tỉ mỉ còn thể hiện ở khâu mắc cửi. Cửi được mắc đơn hay kép, mặt cửi chạm nổi hay chìm. Đồng thời, âm dương được sắp xếp như thế nào. Từ đó, có thể điều khiển để hoa văn được thể hiện đẹp nhất trên mặt chiếu.
Người cầm khổ dệt chiếu, tức người ngồi ngồi trên, được ví như một họa sĩ. Nguyên vật liệu sáng tạo chính là sợi lác và khung cửi. Trong đầu họ phải có sự sắp xếp rõ ràng các sợi lác.
Hình dung lác kết hợp như thế nào với sợi đay trên khung cửi. Sau đó để tay cầm khổ dệt điều khiển các sợi đay và lác nâng lên đè xuống. Từ đó mới tạo được sự ăn khớp và hoa văn trên mặt chiếu sẽ đẹp hơn.
Khổ dệt và thoi dệt
Một công đoạn không kém phần quan trọng trong việc sản xuất ra một chiếc chiếu ở Cẩm Nê chính là chọn cây làm khổ dệt và thoi dệt. Cây được chọn phải đảm bảo ba tiêu chí, thẳng, nhẹ và bền. Khổ dệt (go dệt) và thoi dệt ở Cẩm Nê thường được làm từ cây cau già.
Dệt chiếu
Mỗi chiếc chiếu hoàn thiện yêu cầu ít nhất hai người tham gia công đoạn làm go, thoi và dệt chiếu. Một người giữ go, một người cầm thoi thì chiếc chiếu mới đều và thẳng. Trong vòng mười giờ, hoặc dài hơn, hai người có thể dệt được một cặp rưỡi hoặc hai cặp chiếu.
Có thế mới thấy, công việc làm chiếu không hề đơn giản nhưng thu nhập lại không cao. Đó cũng chính là lý do người dân địa phương bỏ xứ đi tìm miền đất mới với nhiều hứa hẹn hơn.
Một số câu hỏi liên quan đến làng chiếu Cẩm Nê ở Đà Nẵng
Chiếu Cẩm Nê có tốt không?
Chiếu Cẩm Nê, một biểu tượng văn hóa truyền thống của Việt Nam, đã tồn tại và phát triển qua hơn sáu thế kỷ. Dù thời gian và xã hội có biến đổi như thế nào, chiếu Cẩm Nê vẫn giữ được những giá trị tốt đẹp từ ngày xưa. Hơn nữa, các thế hệ nghệ nhân đã không ngừng học hỏi và tích lũy kinh nghiệm để nâng cao chất lượng sản phẩm nên bạn hoàn toàn có thể yên tâm về độ bền của loại chiếu này.
Chiếu Cẩm Nê không chỉ đẹp về hình thức mà còn tốt về chất lượng. Điều này được chứng minh qua việc các đời vua chúa nhà Nguyễn đã lựa chọn chiếu Cẩm Nê để sử dụng, sau đó còn ban thưởng và sắc phong cho các nghệ nhân. Ngoài ra, nhiều thương gia, quan lại triều đình thời xưa và người dân ngày nay cũng rất ưa chuộng chiếu Cẩm Nê.
Điều đặc biệt làm nên sự khác biệt của chiếu Cẩm Nê chính là sự công phu và khéo léo từ bàn tay người thợ. Viền chiếu được gấp cẩn thận, dày dặn, bền chắc và êm ái hơn so với các loại chiếu khác nhờ vào kỹ thuật chọn nguyên liệu và quá trình dệt tỉ mỉ.
Chiếu Cẩm Nê, với sự mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông, chính là sự lựa chọn hoàn hảo cho mọi gia đình Việt.
Nên đến làng chiếu Cẩm Nê Đà Nẵng vào lúc nào?
Đến với làng chiếu Cẩm Nê vào mùa thu hoạch cói, từ tháng 11 đến những ngày cận Tết Nguyên Đán, bạn sẽ được trải nghiệm một không gian văn hóa độc đáo và đầy màu sắc. Đây là thời điểm người dân bắt đầu cho vụ chiếu xuân, hương cói phảng phất trong không khí, tạo nên một bức tranh quê hương đầy sống động và thú vị.
Du khách sẽ được trải nghiệm những gì khi đến làng chiếu Cẩm Nê?
Đến với làng chiếu Cẩm Nê Đà Nẵng, bạn sẽ được trải nghiệm một chuyến hành trình đầy thú vị và ý nghĩa sau đây:
- Tận mắt quan sát quy trình sản xuất chiếu từ những người thợ làng Cẩm Nê
- Tự tay thử sức với công việc dệt chiếu dưới sự hướng dẫn tận tình của các nghệ nhân
- Hiểu về nghề làm chiếu truyền thống, nhận thấy những giá trị văn hóa đích thực qua từng sản phẩm nghệ thuật dân gian.
Tới làng chiếu Cẩm Nê ở Đà Nẵng nên ăn gì?
Sau một ngày làm việc vất vả tại làng nghề Cẩm Nê, bạn sẽ được thưởng thức bữa trưa đặc biệt do chính người dân trong làng chuẩn bị. Mỗi ngôi nhà bạn ghé thăm, mỗi trải nghiệm bạn có, đều mang lại cho bạn cơ hội thưởng thức những món ăn đặc sản của vùng này.
Nếu muốn thay đổi khẩu vị, bạn có thể tìm đến những quán ăn vặt trong làng hoặc lân cận, nơi phục vụ những món ăn truyền thống như Mỳ Quảng, Bún chả cá, bánh gói, các món cơm,… Đặc biệt, dọc theo tuyến đường 605, bạn sẽ tìm thấy thiên đường ẩm thực với hàng loạt quán ăn phong phú.
Tuy nhiên, nếu muốn thưởng thức thêm nhiều món ăn khác, bạn có thể quay trở lại trung tâm thành phố Đà Nẵng. Nhưng có lẽ, việc ăn nghỉ ngay tại làng, ngắm nhìn ngôi làng yên bình với màu sắc của chiếu se se lạnh sẽ mang lại cho bạn những trải nghiệm thú vị hơn cả.
Một số làng nghề truyền thống ở Đà Nẵng
Nghề làm nước mắm Nam Ô
Nước mắm Nam Ô, một biểu tượng của ẩm thực Việt Nam, đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người dân nơi đây. Được thành lập từ đầu thế kỷ 20, làng chài Nam Ô nằm yên bình tại cửa sông Cu Đê, dưới chân đèo Hải Vân, nơi sản xuất ra loại nước mắm đặc biệt này.
Khi ghé thăm Nam Ô, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng quy trình làm nước mắm truyền thống mà còn có cơ hội chọn những sản phẩm tinh túy này làm quà biếu hoặc sử dụng trong gia đình. Nước mắm, với hương vị đặc trưng, đã trở thành linh hồn của ẩm thực Việt, góp phần làm nên sự đậm đà, phong phú cho mỗi bữa ăn.
Điều đặc biệt làm nên tên tuổi của nước mắm Nam Ô chính là công thức riêng biệt do con người nơi đây sáng tạo ra. Nước mắm được làm từ cá cơm than, chỉ lựa chọn những con cá có kích thước vừa phải, được bắt vào tháng 3 âm lịch – thời điểm cá có hàm lượng protein cao nhất.
Cá sau đó được ngâm trong các chum gỗ mít, bảo quản trong môi trường tối, khô ráo và nhiệt độ thấp, tránh xa những nơi có gió để nước mắm đạt được hương vị tinh túy nhất.
Nước mắm Nam Ô không chỉ là một sản phẩm ẩm thực, mà còn là biểu tượng của sự kiên trì, tinh tế và sự sáng tạo trong nghề làm nước mắm của người dân nơi đây. Mỗi giọt nước mắm mang đậm hương vị của biển cả, của nắng gió, và cả tâm huyết của người làm ra nó.
Làng đá mỹ nghệ Non Nước
Nằm dưới chân ngọn núi Ngũ Hành Sơn hùng vĩ, là một điểm đến đầy thú vị cho những ai yêu thích nghệ thuật điêu khắc và muốn tìm hiểu về nền văn hóa truyền thống của Việt Nam.
Chỉ cách trung tâm thành phố Đà Nẵng khoảng 25 phút di chuyển, làng đá mỹ nghệ Non Nước tự hào là nơi gìn giữ và phát triển nghề điêu khắc trên đá đã có từ hơn 200 năm trước.
Đến đây, du khách sẽ được chiêm ngưỡng những tác phẩm điêu khắc đá mang đậm dấu ấn văn hóa, từ những bức tượng Phật thần thánh, các hình tượng anh hùng dân tộc cho đến những biểu tượng tâm linh khác nhau. Mỗi tác phẩm, dù to lớn hay nhỏ bé, đều chứa đựng trong mình sự tinh tế, sáng tạo và tâm huyết của những nghệ nhân tài hoa.
Làng đá mỹ nghệ Non Nước
Không chỉ có những tác phẩm điêu khắc đá, làng đá mỹ nghệ Non Nước còn nổi tiếng với những món đồ trang sức đá quý tinh xảo, đẹp mắt. Những món đồ này không chỉ thể hiện sự kết hợp hoàn hảo giữa truyền thống và hiện đại, mà còn là minh chứng cho sự khéo léo, tinh tế và lòng yêu nghề của những nghệ nhân làng đá.
Làng đá mỹ nghệ Non Nước không chỉ là nơi sản xuất và trưng bày các tác phẩm điêu khắc đá, mà còn là nơi lưu giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, là điểm đến không thể bỏ qua khi du khách đến thăm thành phố Đà Nẵng.
Làng Nghề Bánh Tráng Túy Loan
Làng nghề này chỉ cách trung tâm Đà Nẵng 14km về phía Tây Nam, là một điểm đến thú vị cho những ai yêu thích văn hóa ẩm thực Việt Nam. Với lịch sử hơn 500 năm, làng nghề này đã trải qua biết bao thăng trầm của thời gian, nhưng vẫn giữ được nét đặc trưng trong cách chế biến bánh tráng truyền thống.
Bánh tráng Túy Loan không chỉ là một món ăn quen thuộc với người dân Việt Nam mà còn là một phần không thể thiếu trong bữa ăn của du khách quốc tế. Đặc biệt, khi thưởng thức mì Quảng, một món ăn đặc sản của miền Trung, bạn sẽ cảm nhận được hương vị độc đáo từ chiếc bánh tráng Túy Loan.
Nguyên liệu chính để làm bánh tráng là gạo, được người dân nơi đây chọn lọc rất kỹ từ vụ đông-xuân. Hương vị đặc trưng của bánh tráng còn được tạo nên từ nước mắm, muối, đường, tỏi và mè. Điểm đặc biệt là bánh tráng sau khi tráng xong được hơ trên than lửa thay vì phơi khô dưới nắng, giúp bánh giữ được độ mềm, thơm và không bị mốc.
Đến thăm Làng Nghề Bánh Tráng Túy Loan, bạn không chỉ có cơ hội tìm hiểu về quá trình chế biến bánh tráng truyền thống mà còn được thưởng thức mì Quảng ngon tuyệt cùng với bánh tráng tại chính nơi sản xuất. Chắc chắn rằng, đây sẽ là một trải nghiệm đáng nhớ trong chuyến du lịch Đà Nẵng của bạn.
Tổng kết
Làng chiếu Cẩm Nê Đà Nẵng sẽ không mang lại không gian sôi động, rộn ràng của làng nghề truyền thống, ngược lại du khách sẽ được hòa mình và không gian đơn sơ và yên bình. Một phần cũng chính vì số lượng hộ gia đình còn duy trì nghề chiếu không nhiều. Tham quan và lan truyền hình ảnh nghề chiếu Cẩm Nê sẽ góp một phần vào việc duy trì làng nghề truyền thống này như một nét đẹp đơn sơ và bình dị của Đà Nẵng.
